ประเภทการละครไทย

ใบความรู้ เรื่อง ละครสังคีต

ละครสังคีต (Revue or Musical Comedy) คือ ละครที่พัฒนาขึ้นใหม่ในสมัยรัตนโกสินทร์ เป็นละครประเภท ไม่ใช่ละครรำ โดยมีลักษณะเป็น การผสมผสาน ระหว่าง ละครพูด และ ละครร้อง เข้าด้วยกันอย่างสมดุล

๑. ประวัติความเป็นมา

  • ผู้ริเริ่ม: เกิดขึ้นและพัฒนาอย่างชัดเจนในสมัย พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๖) โดยได้รับอิทธิพลจากละครเพลง (Musical) ของตะวันตก

  • แนวคิด: มีจุดมุ่งหมายเพื่อให้เกิดความหลากหลายทางศิลปะในละครเรื่องเดียว คือมีทั้งบทเจรจาที่คมคาย (แบบละครพูด) และบทเพลงที่ไพเราะ (แบบละครร้อง)

๒. ลักษณะเด่นและวิธีการแสดง

ละครสังคีตมีความพิเศษอยู่ที่การใช้ทั้งคำพูดและเพลงในการขับเคลื่อนเรื่องราว

องค์ประกอบ ลักษณะเฉพาะของละครสังคีต
การดำเนินเรื่อง ดำเนินเรื่องด้วย บทเจรจา (คำพูด) เป็นหลัก แต่มีการแทรก การขับร้อง (เพลง) เข้าไปอย่างมีเหตุผลและต่อเนื่อง เพลงจะทำหน้าที่สำคัญในการบอกเล่าอารมณ์หรือเหตุการณ์
ความสมดุล มีการใช้บทบาทของการพูดและการร้อง อย่างสมดุลกัน คือไม่เน้นร้องล้วน ๆ เหมือนละครร้อง และไม่เน้นพูดล้วน ๆ เหมือนละครพูด
ท่าทาง ใช้ กิริยาท่าทางแบบสามัญชนตามธรรมชาติ ตามความสมจริง
ดนตรี ใช้ วงดนตรีสากล หรือ วงปี่พาทย์ไม้นวม ประกอบการขับร้องและดำเนินเรื่อง
ฉาก มีการจัด ฉาก ประกอบที่สมจริงตามท้องเรื่อง และเปลี่ยนฉากตามเหตุการณ์
จุดมุ่งหมาย มุ่งให้ความ บันเทิง ครบทุกรส ทั้งความไพเราะของเพลง และความสนุกสนานจากบทเจรจา

๓. เรื่องที่นิยมแสดง

ละครสังคีตนิยมนำวรรณกรรมที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับความรัก การเมือง หรือการเสียดสีสังคมมาแสดง

  1. ศกุนตลา: (บทพระราชนิพนธ์ใน ร.๖) ถือเป็นตัวอย่างของละครสังคีตที่สมบูรณ์แบบ

  2. วิวาห์พระสมุทร: (บทพระราชนิพนธ์ใน ร.๖)

  3. พันท้ายนรสิงห์: (บางฉบับมีการดัดแปลงเป็นละครสังคีต)

๔. ข้อสรุปการแบ่งประเภทละคร (ไม่ใช่ละครรำ)

ประเภท เน้นอะไรเป็นหลัก
ละครพูด คำพูด (เจรจา) ล้วน ๆ
ละครร้อง การร้อง ล้วน ๆ (หรือร้องสลับพูด)
ละครสังคีต คำพูด และ การร้อง (ผสมผสานอย่างสมดุล)