เนื้อหาของคอร์ส
พื้นฐานและหลักการของ Food Plating
Food Plating คือ ศิลปะการจัดวางอาหารบนจานให้สวยงามน่ารับประทาน โดยใช้หลักการทางศิลปะเข้ามาช่วยเพื่อให้ "ตาได้กินก่อนปาก" จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. อธิบายความสำคัญของ Food Plating ต่อประสบการณ์การรับประทาน 2. แยกแยะองค์ประกอบหลักในการจัดจาน 3. ประยุกต์ใช้หลักการสี รูปทรง และพื้นที่ว่างในการวางแผนการจัดจาน 4. เลือกใช้ภาชนะได้อย่างเหมาะสมกับประเภทอาหาร
0/4
2 เทคนิคการจัดวางและการสร้างมิติ
เทคนิคการจัดวาง (Composition) การจัดวางคือวิธีการจัดองค์ประกอบภาพหรือวัตถุต่าง ๆ ให้อยู่ในกรอบอย่างมีศิลปะและสมดุล เพื่อให้เกิดความน่าสนใจและสื่อสารข้อความได้อย่างมีประสิทธิภาพ เทคนิคการสร้างมิติ (Dimension / Depth) การสร้างมิติคือการทำให้ภาพ 2 มิติ (เช่น ภาพถ่าย) ดูเหมือนมีระยะทางและความลึก เสมือนจริง หรือ "เป็น 3 มิติ" จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. จัดวางองค์ประกอบหลักของอาหารตามรูปแบบพื้นฐานได้อย่างถูกต้อง 2. สาธิตเทคนิคการสร้างมิติและความสูงให้กับจานอาหาร 3. กำหนดจุดเด่นและนำสายตาผู้ชมด้วยการจัดวาง 4. ใช้ซอสและของเหลวเพื่อตกแต่งจานอย่างสวยงามและเป็นระเบียบ
0/4
3 การตกแต่งด้วยเครื่องเคียงและ Garnish
3.1 บทบาทของเครื่องเคียง 3.2 เทคนิคการทำ Garnish 3.3 การจัดจานตามประเภทอาหาร
4 การประยุกต์ใช้และการนำเสนออย่างมืออาชีพ
4.1 Food Plating กับการสร้างแบรนด์ 4.2 การถ่ายภาพอาหาร 4.3 โครงการปฏิบัติ: จัดจานสร้างสรรค์
ศิลปะการจัดตกแต่งจาน

องค์ประกอบศิลป์ (Elements of Art) ในการจัดจานอาหาร

 

การจัดจานอาหารเปรียบเสมือนการวาดภาพบนผืนผ้าใบ องค์ประกอบศิลป์เหล่านี้คือ “เครื่องมือ” ที่เชฟใช้ในการสร้างสรรค์งานศิลปะที่กินได้

องค์ประกอบศิลป์ ความหมายในการจัดจาน ตัวอย่างการประยุกต์ใช้
1. เส้น (Line) การสร้างทิศทาง, การเคลื่อนไหว, และการนำสายตาของผู้รับประทานอาหาร การปาดซอสเป็นเส้นโค้ง หรือ ลากเป็นเส้นตรง เพื่อเชื่อมโยงส่วนประกอบต่าง ๆ, การจัดเรียงผักให้เป็นแนว นำสายตาไปยังจุดเด่น (Focal Point)
2. รูปร่าง (Shape) และ รูปทรง (Form) รูปแบบทางเรขาคณิต (เช่น วงกลม สี่เหลี่ยม) หรือรูปแบบอิสระของส่วนประกอบอาหาร การหั่นผักให้เป็นรูปทรงที่สม่ำเสมอ (เช่น ทรงกลมจากพิมพ์กด), การม้วนเส้นพาสต้า ให้เป็นรูปทรงสูง, รูปทรงของชิ้นเนื้อ หรือ ชิ้นปลา ที่เป็นจุดเด่น
3. สี (Color) สิ่งที่ดึงดูดสายตาได้เร็วที่สุด มีอิทธิพลต่อความอยากอาหารและอารมณ์ การใช้สีที่ตัดกัน (Color Contrast) เช่น แซลมอนสีส้มกับไมโครกรีนสีเขียว เพื่อให้ส่วนประกอบหลักโดดเด่น, การใช้สีสดใส เพื่อสื่อถึงความสดใหม่
4. พื้นผิว (Texture) ลักษณะภายนอกของอาหารที่สัมผัสได้ด้วยตาและปาก การผสมผสานพื้นผิวช่วยเพิ่มความซับซ้อน ความกรอบ (Crispy) ของเปลือกไก่, ความมันวาว (Glossy) ของซอสที่เคี่ยว, ความนุ่มเนียน (Smooth) ของมันฝรั่งบด หรือ ความหยาบ ของถั่วบดหยาบ
5. พื้นที่ว่าง (Space) พื้นที่ว่าง (Negative Space) บนจานที่ไม่มีอาหารวางอยู่ โดยมีวัตถุประสงค์ในการจัดองค์ประกอบ การใช้จานขนาดใหญ่ และวางอาหารแค่ส่วนใดส่วนหนึ่งอย่างจงใจ เพื่อให้ พื้นที่ว่างสีขาว ช่วยเน้นอาหารให้ดูสง่างามและไม่ดูแน่นหรือรกเกินไป
6. ค่าน้ำหนัก/ความอ่อนแก่ของสี (Value) ระดับความเข้ม-อ่อนของสี หรือระดับความมืด-สว่าง การไล่ระดับสีของซอส (เช่น ส่วนที่เข้มข้นที่สุดตรงกลาง แล้วจางลงเมื่อกระจายออก), แสงเงา ที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติของอาหารที่จัดวางสูงต่ำไม่เท่ากัน

 

หลักการออกแบบ (Principles of Design) ที่สำคัญ

 

นอกจากองค์ประกอบศิลป์แล้ว การนำองค์ประกอบเหล่านี้มาจัดวางอย่างมีหลักการก็เป็นสิ่งสำคัญที่ทำให้จานอาหารดูสมบูรณ์:

 

1. จุดเด่น (Emphasis / Focal Point)

 

คือสิ่งที่ต้องการให้สายตาของผู้รับประทานจับจ้องเป็นอันดับแรก โดยส่วนใหญ่มักจะเป็น ส่วนประกอบหลักที่เป็นโปรตีน (เนื้อ, ปลา) หรือ วัตถุดิบที่มีมูลค่าสูง การสร้างจุดเด่นทำได้โดยการใช้สีที่ตัดกัน รูปร่างที่ใหญ่ที่สุด หรือการวางไว้ตรงกลางตามหลักการ

 

2. ความสมดุล (Balance)

 

คือการจัดวางส่วนประกอบต่าง ๆ ในจานไม่ให้เอนเอียงไปด้านใดด้านหนึ่ง มี 2 รูปแบบหลัก:

  • ความสมมาตร (Symmetrical Balance): วัตถุสองด้านของจานมีความคล้ายคลึงหรือเท่ากัน (ใช้กับอาหารคลาสสิก/ทางการ)

  • ความไม่สมมาตร (Asymmetrical Balance): วัตถุสองด้านไม่เหมือนกัน แต่มี “น้ำหนักทางสายตา” ที่เท่ากัน (เช่น วัตถุชิ้นเล็กสีเข้มข้างหนึ่ง กับวัตถุชิ้นใหญ่สีอ่อนอีกข้างหนึ่ง) เป็นรูปแบบที่นิยมใช้ในการจัดจานสมัยใหม่

 

3. ความเป็นเอกภาพ (Unity) และความกลมกลืน (Harmony)

 

คือการทำให้ส่วนประกอบทั้งหมดในจาน (โปรตีน ผัก แป้ง ซอส เครื่องตกแต่ง) ดูรวมกันเป็นเรื่องราวเดียว หรือเป็นจานอาหารจานเดียว ไม่ใช่การแยกส่วนประกอบต่าง ๆ ออกจากกัน ความกลมกลืนมักถูกสร้างผ่าน การใช้ซอส ในการเชื่อมโยงองค์ประกอบต่าง ๆ เข้าด้วยกัน หรือ การเลือกจาน ที่เข้ากับสีและรูปทรงของอาหาร